سنگ کلیه یکی از مشکلات شایع دستگاه ادراری است که می‌تواند باعث دردهای شدید و مشکلات جدی در عملکرد کلیه‌ها شود. یکی از مهم‌ترین عواملی که در شکل‌گیری و توسعه سنگ‌های کلیه تأثیر دارد، مصرف آب و نوع آبی است که فرد به طور روزمره می‌نوشد. بسیاری از افراد به دلیل اعتقادات قدیمی یا توصیه‌های سنتی، تصور می‌کنند که جوشاندن آب و سپس سرد کردن آن می‌تواند باعث بهبود کیفیت آب و مفید بودن آن برای جلوگیری از تشکیل سنگ‌های کلیه شود. اما آیا این روش واقعاً مفید است؟ یا اینکه استفاده از دستگاه تصفیه آب راهکاری بهتر و موثرتر برای پیشگیری و درمان سنگ کلیه است؟ در این مقاله به بررسی دقیق این موضوع پرداخته و به سوالاتی پیرامون تأثیر آب جوشیده و سرد شده بر سنگ کلیه و مزایای استفاده از دستگاه تصفیه آب پاسخ می‌دهیم.
۱. سنگ کلیه و نقش آب در تشکیل آن
سنگ کلیه تجمع مواد معدنی و نمک‌های موجود در ادرار است که به‌صورت توده‌های سفتی در کلیه‌ها شکل می‌گیرد. این سنگ‌ها ممکن است کوچک باشند و بدون علائم خاصی از بدن دفع شوند یا اینکه به‌صورت سنگ‌های بزرگ‌تری تشکیل شوند و مشکلاتی نظیر انسداد مجاری ادراری، درد شدید و حتی آسیب به کلیه‌ها ایجاد کنند. یکی از مهم‌ترین عوامل ایجاد سنگ کلیه، مصرف آب ناکافی و یا آب‌هایی است که حاوی املاح زیاد هستند.
۲. آیا آب جوشیده سرد شده می‌تواند مفید باشد؟
بسیاری از افراد بر این باورند که جوشاندن آب می‌تواند باکتری‌ها و میکروارگانیسم‌های مضر را از بین برده و به کاهش آلودگی‌های آب کمک کند. این دیدگاه تا حدی درست است، زیرا جوشاندن آب می‌تواند برخی از میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا را از بین ببرد. اما مسئله اینجاست که جوشاندن آب هیچ تأثیری بر روی کاهش املاح معدنی نظیر کلسیم و منیزیم که می‌توانند در تشکیل سنگ‌های کلیه نقش داشته باشند، ندارد.
در واقع، فرآیند جوشاندن آب باعث تبخیر بخشی از آن می‌شود و این امر می‌تواند غلظت املاح موجود در آب را افزایش دهد. به عبارت دیگر، وقتی آب جوشیده سرد می‌شود، ممکن است همچنان حاوی مقادیر بالایی از املاح معدنی باشد که نه تنها برای افرادی که سنگ کلیه دارند مفید نیست، بلکه می‌تواند به تشکیل سنگ‌های کلیوی جدید نیز کمک کند.
۳. املاح آب و نقش آن‌ها در تشکیل سنگ کلیه
املاح معدنی نظیر کلسیم، اگزالات، فسفات و اورات‌ها از جمله مهم‌ترین موادی هستند که می‌توانند در تشکیل سنگ‌های کلیه نقش داشته باشند. این املاح در صورت تغلیظ و تجمع در کلیه‌ها، به تدریج به توده‌های سخت و جامدی تبدیل می‌شوند که به آن‌ها سنگ کلیه می‌گویند. بنابراین، مصرف آب حاوی املاح بالا می‌تواند خطر تشکیل سنگ کلیه را افزایش دهد.
وقتی آب را جوشانده و سپس سرد می‌کنیم، املاحی مانند کلسیم و منیزیم که در آب موجود هستند، در حین تبخیر آب غلیظ‌تر می‌شوند. این موضوع به‌ویژه برای افرادی که سابقه سنگ کلیه دارند، بسیار نگران‌کننده است؛ چرا که مصرف چنین آبی می‌تواند باعث افزایش غلظت املاح معدنی در بدن و در نهایت منجر به تشکیل سنگ‌های جدید شود.
۴. چرا دستگاه تصفیه آب گزینه بهتری است؟
در مقایسه با جوشاندن آب، استفاده از دستگاه‌های تصفیه آب می‌تواند رویکردی بسیار موثرتر و کارآمدتر برای تأمین آب سالم و مناسب برای افرادی که مستعد سنگ کلیه هستند باشد. دستگاه‌های تصفیه آب معمولاً با استفاده از تکنولوژی‌های مختلف نظیر فیلترهای کربنی، فیلترهای اسمز معکوس و فیلترهای رزینی، قادرند تا بسیاری از آلاینده‌ها، باکتری‌ها و همچنین املاح معدنی مضر را از آب حذف کنند.
الف) کاهش املاح معدنی
یکی از مزایای برجسته دستگاه‌های تصفیه آب، توانایی آن‌ها در کاهش یا حذف املاح معدنی اضافی نظیر کلسیم، منیزیم و اگزالات‌هاست. این موضوع به‌ویژه برای افرادی که مستعد تشکیل سنگ کلیه هستند، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. با کاهش میزان املاح معدنی در آب، خطر تشکیل سنگ‌های کلیوی به‌طور قابل‌توجهی کاهش می‌یابد.
ب) حذف آلاینده‌ها و باکتری‌ها
در حالی که جوشاندن آب می‌تواند به از بین بردن برخی باکتری‌ها و میکروارگانیسم‌های موجود در آب کمک کند، دستگاه‌های تصفیه آب می‌توانند علاوه بر باکتری‌ها، مواد شیمیایی مضر نظیر کلر، نیترات‌ها و فلزات سنگین مانند سرب و جیوه را نیز از آب حذف کنند. این مواد شیمیایی نه تنها می‌توانند برای سلامت کلی بدن مضر باشند، بلکه ممکن است به طور غیرمستقیم در تشکیل سنگ کلیه نیز نقش داشته باشند.
ج) بهبود طعم و کیفیت آب
یکی از مزایای دیگری که استفاده از دستگاه تصفیه آب دارد، بهبود طعم و بوی آب است. برخی از افراد از طعم ناخوشایند آب جوشیده شکایت دارند؛ چرا که جوشاندن می‌تواند به‌ویژه در صورتی که آب حاوی املاح بالا باشد، طعم آب را تغییر دهد. در مقابل، دستگاه‌های تصفیه آب با حذف آلاینده‌ها و املاح مضر، باعث بهبود طعم و بوی آب می‌شوند و مصرف آب تصفیه‌شده را دلپذیرتر می‌کنند.
۵. مقایسه آب جوشیده سرد شده و آب تصفیه‌شده
برای درک بهتر اینکه کدام روش بهتر است، مقایسه‌ای مختصر بین آب جوشیده سرد شده و آب تصفیه‌شده ارائه می‌دهیم:
| معیار | آب جوشیده سرد شده | آب تصفیه‌شده |
|---|---|---|
| حذف باکتری‌ها | تا حدی موثر | بسیار موثر |
| کاهش املاح معدنی | خیر، حتی ممکن است املاح بیشتر شود | بله، حذف یا کاهش قابل‌توجه |
| حذف مواد شیمیایی مضر | خیر | بله، بسیار موثر |
| بهبود طعم آب | ممکن است طعم ناخوشایند داشته باشد | طعم و بوی آب بهبود می‌یابد |
| مناسب برای سنگ کلیه | خیر، ممکن است املاح افزایش یابد | بله، کاهش خطر تشکیل سنگ |
۶. نتیجه‌گیری
با توجه به مطالب مطرح‌شده، واضح است که آب جوشیده سرد شده نه تنها برای افرادی که مستعد سنگ کلیه هستند مفید نیست، بلکه می‌تواند به دلیل افزایش غلظت املاح معدنی، خطر تشکیل سنگ‌های جدید را نیز افزایش دهد. در مقابل، استفاده از دستگاه تصفیه آب می‌تواند به‌طور قابل‌توجهی کیفیت آب را بهبود بخشیده و با حذف املاح معدنی و مواد شیمیایی مضر، از تشکیل سنگ کلیه جلوگیری کند.
در نهایت، اگرچه جوشاندن آب به‌عنوان یک روش قدیمی برای ضدعفونی کردن آب مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما در دنیای مدرن و با توجه به دسترسی به تکنولوژی‌های پیشرفته تصفیه آب، استفاده از دستگاه تصفیه آب به‌ویژه برای افرادی که به سلامت کلیه‌های خود اهمیت می‌دهند، گزینه‌ای بهتر و موثرتر است.
